هوشنگ سیحون

هوشنگ سیحون پدر معماری مدرن ایران

ویدیو درباره هوشنگ سیحون

هوشنگ سیحون از برجسته ترین معماران تاریخ معاصر ایران می باشد که آثار ارزنده ی بسیاری در ایران از خود به جای گذاشته است.  لقب او معمار بناهای ماندگار معروف است و آرامگاه برخی از مشاهیر ایران به دست او طراحی شده است. ما نیز در این مقاله تا حد امکان به زندگینامه، آثار و نوع بینش او به معماری خواهیم پرداخت.

هوشنگ سیحون متولد ۱ شهریور ماه ۱۲۹۹ در  تهران می باشد و به مرد بناهای ماندگار معروف است.

معمار و نقاش ایرانی، استاد معماری و رییس سابق دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است.

او پس از پایان تحصیل معماری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، به دعوت آندره گدار رئیس اداره باستان‌شناسی وقت ایران، برای ادامه تحصیل راهی پاریس می‌شود و در دانش سرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس بوزار طی حدود ۳ سال تحت تعلیم اوتلو زاوارونی به تکمیل دانش معماری خود می‌پردازد و در سال ۱۹۴۹ به درجه دکترای هنر می‌رسد.

او در بازگشت به ایران در سن 25 سالگی نخستین اثر معماری خود که بنای یادبودی بر آرامگاه بوعلی‌سینا بوده است را طراحی می‌کند.

سیحون در طول سال‌های فعالیت خود عضو شورای ملی باستان‌شناسی، شورای عالی شهرسازی، شورای مرکزی تمام دانشگاه‌‌های ایران و کمیته بین‌المللی ایکوموس Icomos (وابسته به یونسکو) و به مدت ۱۵ سال مسئولیت مرمت بناهای تاریخی ایران را برعهده داشته است.

هوشنگ سیحون بیش از دو دهه در ونکوور کانادا زندگی می‌کرد. وی شهروند افتخاری فرانسه نیز محسوب می‌شد.

سرانجام این هنرمند خلاق و با ذوق در ساعت چهار و نیم صبح ۲۶ مه ۲۰۱۴ مصادف با درگذشته ۵ خرداد ۱۳۹۳ خورشیدی در بیمارستان ونکوور بر اثر پاره شدن رگ آئورت در ۹۳ سالگی درگذشت.

افتخارات و جوایز هوشنگ سیحون

• کسب رتبه اول در مسابقه طراحی آرامگاه بوعلی سینا
• عضو شورای عالی شهرسازی
• کسب رتبه اول در مسابقه دولت و راه آهن ایران (طرح ساختمان ایستگاه راه آهن)
• عضو کمیته بین‌المللی ایکوموس Icomos
• مسئولیت مرمت بناهای تاریخی ایران، به مدت 15 سال
• یک دوره ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
• عضو شورای ملی باستان‌شناسی
• عضو شورای مرکزی تمام دانشگاه‌‌های ایرانشهروند افتخاری فرانسه

مشاغل و مسئولیت ها هوشنگ سیحون

• عضو شورای ملی باستان‌شناسی
• شورای عالی شهرسازی
• شورای مرکزی تمام دانشگاه‌‌های ایران و کمیته بین‌المللی
• مسئولیت مرمت بناهای تاریخی ایران

آثار معماری هوشنگ سیحون

سالهای 1328 – 1333

1. دفتر هوشنگ سیحون
2. ساختمان اداری مرکز برق
3. منزل و مطب دکتر فرهاد
4. منزل آقای بابک
5. ساختمان پست فشار قوی
6. منزل سرلشکر فیروز
7. خوابگاهها و گاراژهای آتشنشانی در تهران
8. ساختمان آرامگاه بوعلی در همدان

سالهای 1332 – 1335

1. آرامگاه نادر (مشهد)
2. سینما آسیا (خیابان جمهوری)
3. پرورشگاه کودکان (خیابان ولیعصر)
4. منزل آقای شیبان (دروس)
5. خانه آقای محمدی (تپه امامیه)
6. منزل آقای مقدم (تپه امامیه)
7. سازمان نقشه برداری کل کشور (جاده قدیم کرج)
8. کارخانه یخسازی و ریسندگی کورس (جاده شهر ری)
9. کارخانه کانادادرای (خیابان آزادی)

سالهای 1335 – 1340

1. سینما سانترال (تهران)
2. کارخانه کانادادرای (آبادان)
3. لابراتوار عبیدی و شرکا (جاده قدیم شمیران)
4. منزل آقای بشارت (الهیه)
5. خانه آقای فرازیان (زرگنده)
6. منزل دکتر کاظمی (شمیران)
7. منزل خانم ابتهاج (زعفرانیه)
8. مجموعه ویلاهای آقاسیپور (پاسداران)
9. منزل آقای هدایت (دروس)
10. مجموعه ویلاهای ایپک چی (حصارک)
11. کتابخانه مجلس شورای ملی با همکاری محسن فروغی، کیقباد ظفر بختیار و علی صادق
12. آرامگاه خیام (نیشابور)
13. آرامگاه کمالالملک (نیشابور)

سالهای 1340 – 1345

1. تجدید بنای آرامگاه فردوسی (طوس)
2. بناهای اطراف آرامگاه فردوسی (طوس)

سالهای 1345 – 1350

1. منزل دولتآبادی (نیاوران)
2. ساختمان مرکزی بانک سپه (تهران)
3. منزل سیحون (دروس)
4. مجتمع آموزشی فرح (جاده آرامگاه)
5. ضلع جدید بیمارستان میثاقیه (تهران)

از سال 1350 به بعد

1. بازارچه میرچخماق (یزد)
2. منزل سیحون (در کلکان در راه شمشک)

آثار نقاشی

1. کلاغ پر
2. کنسرت(Concerto)، رنگ روغن (۱۹۹۸)
3. قلم و مرکب (۱۹۸۱)

آثار تالیفی

1. نگاهی به ایران (مجموعه‌ای از نقاشی‌های سیاه قلم)
2. معماری سیحون
3. کتاب نیم قرن آثار معماری و نقاشی سیحون

زمینه های فکری هوشنگ سیحون

راهی را که من در معماری پیش گرفته‌ام به طور خلاصه و به صورت فهرست ذکر می‌کنم. در معماری، قبل از هر چیز علاقه دارم منطق را همیشه در نظر داشته باشم. هیچ‌گاه هیچ چیز نباید بی منطق در معماری به کار برود، حتی کوچکترین خط و کم‌ترین نقطه بایستی دلیل و معنی مخصوص به خود داشته باشد و مخصوصاً از فانتزی‌های بی‌معنی و بی مغز گریزانم.

حقیقت بایستی عریان و بی پرده در معماری خودنمایی کند ولو اگر گاهی اوقات زننده باشد، اطمینان دارم که حقیقت همیشه زیبایی و لطف مخصوص به خود را خواهد داشت.

آنچه می‌سازم با احتیاجات برنامه و صاحب کار بایستی مطابقت داشته باشد. هیچ چیز زیاد تر یا کمتر از آنچه مورد احتیاج است نبایستی ساخته شود. با تزئینات زیاده از حد موافقت ندارم. زیرا اگر معماری به خودی خود کامل و زیباست احتیاجی به رنگ و روغن و تزئینات ندارد.

همچنین در ادامه می گوید

حجم‌ها و تناسبات وقتی زیبا نباشند هر قدر هم عوامل تزئینی به بنا اضافه کنیم تأثیری در زیبایی آن نخواهد داشت. سادگی و بی تکلفی را هدف خود می‌دانم.

یک معمار خوب باید مثل یک شعر عالی ساده، سهل و ممتنع باشد. از شلوغی و درهم و برهمی بی اندازه گریزانم. نقشه ساده همیشه زود خوانده می‌شود و اشخاص را گمراه نمی‌کند.

طرح نقشه یک ساختمان مثل حل یک مسئله است. باید همیشه ساده‌ترین راه حل را در نظر گرفت و از راه‌های پیچ در پیچ صرف نظر کرد. برای هر یک از مصالح ارزش مخصوص به خودش را قائلم و همیشه سعی کرده‌ام با به کار بردن به موقع آن‌ها ارزش واقعی آن‌ها را به معرض دید بگذارم.

امکانات فنی و ساختمانی کشور خودمان را همیشه در نظر می‌گیرم و سعی می‌کنم با عوامل موجود خود را تطبیق دهم.

برای معماری ایران از نظر پلاستیک اهمیت فوق‌العاده‌ای قائلم و در تمام موارد سعی می‌کنم از این منبع عالی و گرانبها به عنوان پایه و اساس استفاده کنم و الهام بگیرم

هدفم این است که معماری این کشور را به پایه ایی برسانم که همان احترام خاصی را که در دوره‌های گذشته برای ما قائل بودند باز هم داشته باشند. (سیحون، ۱۳۴۰)

معرفی آثار مطرح  هوشنگ سیحون

1. آرامگاه خیام

سال 1342 در شهر نیشابور احداث شده است.آرامگاه یا بنای یادبود خیام از ساختمان‌های شاخص طراحی شده در ایران است که تلفیقی موفق از عناصر سنتی و مدرن را به نمایش گذاشته است.

2.آرامگاه نادر افشار

در سال 1342 در شهر مشهد احداث شده است.ساختمان آرامگاه نادرشاه از قسمت مرکزی که محل تدفین نادرشاه است و دو تالار موزه تشکیل شده که یکی از آنها موزه اسلحه دوره‌های مختلف تاریخ ایران و دیگری موزه اسلحه و آثار مربوط به دوران نادرشاه را نمایش می‌دهد.

3.آرامگاه کمال الملک

در سال 1342 در نیشابور احداث شده است.حجم بنا از قوس‌هایی متقاطع که بر روی اقطار مربع زده شده‌اند پدید آمده که این قوس‌های متقاطع، «تاق‌های چهاربخش» را که در معماری سنتی ایران بسیار دیده شده‌اند تداعی می‌کنند و احتمالاً منبع الهام طراح نیز بوده‌ است.

4.آرامگاه ابوعلی سینا

در سال 1333 در شهر همدان احداث شده است.آرامگاه ابوعلی سینا که در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، از دیگر آثار به جا مانده از هوشنگ سیحون است. این بنا به سبک معماری «قرنی» که بوعلی سینا در آن می‌زیسته از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ‌دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس شده است.

5. آرامگاه فردوسی

در سال 1348 در شهر مشهد احداث شده است. این بنا در سال ۱۳۴۸ با طراحی تکمیلی که هوشنگ سیحون بر اساس آرامگاه کوروش انجام داده بود ، گسترش یافت و باغ اطراف آن به همراه موزه کنارش ساخته شد .

16. سازمان نقشه برداری کل کشور (1332-1335) تهران

11. دفتر هوشنگ سیحون(1328-1333) تهران 

6. منزل و مطب دکتر فرهاد ( 1328-1333) تهران 

10.منزل سرلشگر فیروز (1328-1333) تهران  

7. منزل آقای بابک کوششیان(1328-1333) تهران 

21. سینما آسیا (1335-1340) تهران

27. مجتمع آموزشی فرح (1340-1345) تهران

برخی از کروکی های هوشنگ سیحون